İnsanoğlu her zaman yeni yerleri keşfetmeye ve bildiklerinin sınırlarını zorlamaya meraklı olmuştur.
Ancak hayal edilemeyecek kadar geniş ve insanların ne kadar uzağa gidebileceğini anlamak kolay değil.
Bu soruyu cevaplamanın iki yolu var: İnsanların uzayda ne kadar uzağa seyahat ettiğine bakarak (mürettebatlı görevlerle) veya uzaya gönderilen en uzak insan yapımı nesneyi inceleyerek (mürettebatsız görevlerle).
Apollo 13 Ay misyonu
İnsanları Dünya’dan en uzağa seyahat etmeye yönlendiren görev Apollo 13’e ve gemideki üç astronota aittir: John Swigert, Fred Haise ve James Lovell.
Oldukça farklı bir biçimde Apollo 13, insanları Ay’a indirmeyi amaçlayan üçüncü görevdi. Ancak görevin üçüncü gününde meydana gelen patlama Apollo 13’ün Ay’a iniş planlarından vazgeçilmesine neden oldu.
Patlama bir oksijen tankında meydana geldi ve daha sonra başka bir oksijen tankının arızalanmasına neden oldu.
Bir noktada Apollo 13 modülündeki astronotlardan James Lovell, tanktan çıkan bir gazın (oksijen olduğu ortaya çıktı) görüldüğünü belirtti.
Patlama, üç yakıt hücresinden ikisinin arızalanmasına neden oldu ve komuta modülünün (CM) güç, ışık ve su beslemesini tehlikeye attı. Sonunda üç yakıt hücresi de yok edilecek.
Gemideki üç astronotun hayatta kalmasını sağlamak için CM’yi tahliye etmeleri ve hala sağlam olan Ay Modülüne (LM) taşınmaları gerekiyordu.
Astronotlar şimdilik modülün içinde güvendeyken, Houston’daki görev kontrolörlerinin onları Dünya’ya geri getirmenin bir yolunu bulması gerekiyordu. Neyse ki bunu yaptılar ve sonunda astronotları güvenli bir şekilde evlerine geri getirdiler.
Tüm bu kaosun ortasında Apollo 13 mürettebatı Dünya’ya en uzak insan olma rekorunu kazandı.
Bunu Dünya’ya dönüş manevrası sırasında Ay’ın uzak tarafına gittiklerinde başardılar.
Bu noktada, üç astronot Dünya’dan yaklaşık 400.171 km uzaktaydı ve bu, insanların derin uzaya seyahat ettiği en uzak mesafe rekorunu elinde tutuyordu.
Artemis I görevi
Yakın zamanda Artemis I görevi sırasında Orion uzay aracı Apollo 13’e kadar gitti. Orion’da kimse yoktu ama içinde bir manken vardı.
Artemis misyonu, Apollo misyonunun devamı niteliğinde ve insanları ay yüzeyine döndürme planlarının önemli bir parçası.
Hatta Ay’da, insanları Mars’a göndermek için platform görevi görebilecek bir üs kurulması yönünde görüşmeler bile yapılıyor. Dolayısıyla gelecekte Apollo 13’ün rekorunu geçmemiz mümkün görünüyor.
Uzaydaki en uzak insan yapımı nesne
Artık insanın uzayda kat ettiği en uzak mesafeyi dikkate aldığımıza göre, artık insanın uzayda şimdiye kadar yaptığı en uzak nesneye bakabiliriz.
Bu kayıt Voyager 1’e ait. 1 Ocak 2024 itibarıyla Güneş’ten 162 AU’dan (astronomik birim) biraz daha uzakta bulunuyor.
Voyager 1’in kardeşi Voyager 2, Güneş’ten 135 AU’dan daha uzakta (1 Ocak 2024 itibarıyla) uzak bir ikinci sırada yer alıyor.
Bu ikiz uzay sondaları, Ağustos ve Eylül 1977’de Cape Canaveral, Florida’dan ayrı olarak fırlatıldı. İki uzay aracı, kırk yıllık yolculukları boyunca birçok görevi ve kritik başarıyı tamamladı.
(1 AU = 150 milyon km)
İlk görev hedefleri Jüpiter ve Satürn’ü, onların uydularını ve Satürn’ün halkalarını keşfetmekti. Voyager 2, Uranüs ve Neptün’ün yanından geçerek bu yöne devam etti.
Ancak Voyager 1, Voyager 2’nin yoluna dik bir yönde ve güneş sistemi düzleminin dışına uçmasına izin verecek bir yol izledi. Voyager 1, Satürn’ün yanından geçtikten sonra bu teğet rotayı takip etti.
Şu anda her iki Voyager da heliosferden geçti. Heliosfer teknik olarak güneş sistemimizin son sınırını temsil eder ve esas olarak güneş rüzgârından ve Güneş tarafından yayılan yüklü parçacıklardan oluşur.
Heliosferin ötesindeki bölgeye yıldızlararası ortam (ISM) adı verilir. Voyager sondaları artık resmi olarak ISM’de.
Voyager’ların şu anki görevi ISM hakkında toplayabildiği her türlü veriyi toplamak ve bunları Dünya’ya geri iletmektir.
Bağlantı zaman zaman düşüyor
Büyük boşluklar nedeniyle bu bilgilerin iletilmesinde bazı zorluklar yaşandı. 21 Temmuz 2023’te Voyager 2’ye gönderilen bazı komutlar, anteninin Dünya’dan 2 derece uzaklaşmasına neden oldu.
Görev kontrolörleri ancak 4 Ağustos 2023’te gerekli düzeltmeyi yaptı ve Voyager 2 ile Derin Uzay Ağı arasındaki bağlantı yeniden başladı.
İki Voyager şu anda faaliyetteyken, NASA’nın bilimsel bilgi toplama projeleri ancak 2025 yılına kadar devam edecek.
NASA, potansiyel olarak araç bilgilerini toplayabileceğine ve 2036 yılına kadar NASA Derin Uzay Ağı’na bağlanabileceğine inanıyor. Bu iletişim, uzay sondasında yeterli güç olduğu sürece devam edecek.
